SOLID Prensipleri ve Nesne Yönelimli Programlama

Adı : SOLID Prensipleri ve Nesne Yönelimli Programlama

SOLID prensipleri, nesne yönelimli programlama (NYP) ile ilgili bir dizi yazılım tasarım prensibidir. Bu prensipler, işlevselliği ve bakımı geliştirmek ve yazılım projelerinin daha ölçeklenebilir, sürdürülebilir ve değişime uygun hale getirilmesini sağlamak için kullanılır.
SOLID, beş ayrı prensibi ifade eder: Tek Sorumluluk İlkesi (Single Responsibility Principle), Açık/Kapalı İlkesi (Open-Closed Principle), Liskov’un Yer Değiştirme İlkesi (Liskov Substitution Principle), Arayüz Ayrım İlkesi (Interface Segregation Principle) ve Bağımlılık Tersine Çevirme İlkesi (Dependency Inversion Principle).
Tek Sorumluluk İlkesi (Single Responsibility Principle)
Tek Sorumluluk İlkesi, her bir sınıfın sadece bir görevi olması gerektiğini öngörür. Bu prensip, bir sınıfın birçok farklı sorumluluğu üstlenmesi yerine, bu sorumlulukları sınıflar arasında bölme ihtiyacına değinir. Yani, bir sınıfın yapması gereken tek bir görevi olmalıdır. Örneğin, bir sipariş işleyen bir sınıf, bir e-posta gönderme ve indirim kuponu oluşturma işine bölünmeli, bunun yerine her işi ayrı sınıflar işlemelidir.
Açık/Kapalı İlkesi (Open-Closed Principle)
Açık/Kapalı İlkesi, değiştirilebilirliği hedeflemektedir. Yani, bir modülün doğru şekilde kapalı olması ve aynı zamanda açık olması gerektiği anlamına gelir. Kodlar, değişime açık olmalıdır, fakat bu değişimler yalnızca o parçayı değişikliğe uğratmalıdır. Bu prensip, bir sınıfın değiştirilmesine ihtiyaç duyulduğunda, sınıfı değiştirmeden, yeni özellikler ekleme veya çıkarılma işlemlerini yapabilmeniz için var olan sınıf üzerinde yeni bir sınıf tasarlanabileceğini belirtir.
Liskov’un Yer Değiştirme İlkesi (Liskov Substitution Principle)
Liskov’un Yer Değiştirme İlkesi, bir alt sınıfın bir üst sınıfın herhangi bir yerinde yer değiştirilebileceği anlamına gelir. Yani, bir programda kullanılan nesneler, alt sınıflar tarafından taklit edildiğinde, üst sınıfların o nesnelere uygulanan tüm fonksiyonlar onları etkilemeyi sürdürmeli ve bozulmalara yol açmamalıdır.
Arayüz Ayrım İlkesi (Interface Segregation Principle)
Arayüz Ayrım İlkesi, sınıflardan yalnızca ihtiyacınız olan özellikleri seçmenizi sağlar. Yani, bir arayüzde yer alan bir metot birden fazla kullanım alanına sahip olduğunda, o metot farklı arayüzlerde farklı şekillerde kullanılabilir. Bu, bir sınıfın yalnızca üzerinde çalıştığı özelliklerle ilgili gerekli metot ve veri yapısına sahip olacağından, diğer özelliklerle ilgili gereksiz kod yükünün önlenmesine yol açar.
Bağımlılık Tersine Çevirme İlkesi (Dependency Inversion Principle)
Bağımlılık Tersine Çevirme İlkesi, üst seviye modüllerin veya fonksiyonların aşağı seviyedeki modüllere bağımlı olmamasını hedeflemektedir. Bu prensip, aşağı seviyedeki modüllerin, üst seviyedeki modülleri değiştirmediği ve sonuçta kodun uyumluluğunun korunduğu şekilde düzenlenmesini sağlar. Bu ilke, yazılım bileşenlerinin değiştiği durumlarda, sistemi yeniden kullanılabilir, sürdürülebilir ve genişletilebilir hale getirir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. SOLID prensiplerinin kullanımı ne kadar yaygındır?
SOLID prensipleri, nesne yönelimli programlamada temel bir kavramdır, bu nedenle kodlama topluluğu tarafından yaygın şekilde kullanılır.
2. SOLID prensiplerini uygulamak kod yazımını yavaşlatır mı?
SOLID prensiplerini uygulamak, kod yazımını daha yavaş hale getirebilir, ancak sonuçta daha iyi kodlar ve daha kolay bakım sağlandığından, uzun vadede zaman tasarrufu sağlanır.
3. SOLID prensipleri, yazılım kalitesini geliştirmek için yeterli midir?
SOLID prensipleri yazılım kalitesini artırmak için önemli olduğu gibi, yapısal bir takım problemlerin çözümünde bir başlangıç adımıdır. Kaliteli yazılım kodunun projeye bağlı olmasıdır.
4. SOLID prensiplerini öğrenmek için nerede başlayabilirim?
SOLID prensipleri, programlama disiplinlerinden çıkan bir dizisidir. Bu yüzden herhangi bir programlama kursu veya kitap seti SOLID prensiplerindeki temel öğretileri içerebilir.