Anna Karenina, Rus yazar Lev Tolstoy’un en önemli romanlarından biridir. Romanın ana karakteri Anna Karenina, evlilik dışı bir ilişki yaşadığı için o dönemlerde toplum tarafından dışlanmış bir kadındır. Tolstoy, romanında Anna’nın durumunu ve toplumun ona bakışını ele alırken, bir yandan da Rus aristokrasisinin bozukluğunu ve çöküşünü eleştirir.
Romanın temelinde iki evlilik vardır. İlk evliliklerinde mutsuz olan Anna Karenina ve Kont Karenin, ikinci evliliklerinde Vronsky ve Kitty ise mutlu bir evlilik yaşamaktadırlar. Roman boyunca Anna’nın Vronsky ile olan ilişkisi, haksızlıkların artması, intiharları gibi olaylar yaşanmaktadır.
Tolstoy, Anna Karenina romanında evlilik kurumunun birçok yönünü eleştirir. Anna Karenina, mutsuz bir evlilikte olan birçok insan gibi, boşanmak yerine, kendisi için daha iyi bir hayat aramaya karar verir. Fakat bu kararı toplum tarafından kabul edilmez. Kadınların toplum içinde gösterdikleri tavırların, erkeklerinkilerden çok daha fazla sorgulandığını ve eleştirildiğini gösterir.
Bir diğer eleştiri konusu da Rus aristokrasisinin bozukluğudur. Tolstoy, aristokratlarında inşa ettikleri dünyalarına, arzularına ve hayallerine odaklanır. Ancak bu hayallerinin gerçekleşmesi için yalan söylemek, aldatmak ve insanları kullanmak gerekmektedir. Tolstoy, bu yıkımın temelinde aristokratların insancıl davranmama veya düşünmeme eğilimlerini olduğunu düşünür.
Roman ayrıca, Tolstoy’un doğa ve insan yaşamı arasındaki ilişkiyi de ele alır. Anna Karenina, daha önce hiç doğayla iç içe olmayan Vronsky tarafından, doğanın kendisi gibi sade ve güzelliği ile tanıtılır. Tolstoy, insanların doğaya karşı nasıl bir bağ kurduğunu, doğanın insan psikolojisi üzerindeki etkilerini ve insanların doğayla olan çatışmalarını anlatır.
Anna Karenina romanı, Tolstoy’un olağanüstü bir yazarlık yeteneğini gösterdiği bir eserdir. Roman, aşkı, mutluluğu, toplumu, insanları ve doğayı ele alırken, aynı zamanda bazı yanlarıyla da Rus toplumunun geleceği hakkında önemli mesajlar verir. Her ne kadar toplumun baskısı ve evlilik kurumunun zorlukları Anna’yı yaşamından koparsa da, Tolstoy’un büyük eseri Anna Karenina, edebiyat dünyasında hala etkisini korumaktadır.